7 آوریل 2024- در یک مطالعه اخیر که در مجله Plants منتشر شد، محققان در لتونی ترکیبات شیمیایی موجود در ریشه قاصدک (Taraxacum officinale) و باباآدم (Arctium lappa) را برای خواص ضد دیابتی بالقوه آنها تجزیه و تحلیل و مقایسه کردند. آنها دریافتند که در حالی که باباآدم در مقایسه با قاصدک دارای مقادیر بالاتری محتوای فنلی کلی (TPC)، محتوای تانن و فعالیتα-آمیلاز است، قاصدک دارای محتوای پلی ساکارید کلی (TP) بالاتری است. مطالعات in vivo برای تایید این یافته ها و پتانسیل ضد دیابتی این گیاهان ضروری است.
پیشینه
دیابت نوع 2 (T2DM) اکثر موارد دیابت را در سراسر جهان تشکیل می دهد و با عوامل خطر مختلفی از جمله استعداد ژنتیکی، رژیم غذایی نامناسب و کمبود فعالیت بدنی مرتبط است که منجر به مقاومت به انسولین و عوارض مرتبط با هایپرگلایسمی می شود. با توجه به معایب و هزینه های داروهای کاهش دهنده قند رایج، علاقه فزاینده ای به داروهای گیاهی برای مدیریت دیابت وجود دارد. مطالعات پیش بالینی پتانسیل گیاهان خوراکی را برای کنترل قند خون برجسته می‌کند و جایگزین‌های امیدوارکننده‌ای با اثربخشی ظاهری و سمیت کم ارائه می‌دهد.
قاصدک و باباآدم، گیاهان دارویی سنتی متعلق به خانواده ی Asteraceae، سرشار از فیتوکمیکال‌های متنوع با فواید بالقوه برای سلامتی هستند. آنها حاوی اسیدهای فنولیک، کومارین ها و پلی ساکاریدها هستند که فعالیت های بیولوژیکی مختلفی را نشان می دهند که نقش بالقوه آنها را در مدیریت شرایط پیچیده ای مانند T2DM نشان می دهد. مطالعه حاضر با هدف بررسی خواص ضد دیابتی بالقوه ترکیبات شیمیایی در ریشه قاصدک و باباآدم با ارزیابی اثرات آنها بر سطح قند خون و قابلیت های آنتی اکسیدانی انجام شد.
در مورد این مطالعه
ریشه های قاصدک و باباآدم از دو منطقه روستایی مجزا در لتونی جمع آوری و بر اساس روش های استاندارد پردازش شدند. در حالی که ریشه های قاصدک از مناطق "Vecpiebalga" و "Kaļķis" تهیه می شد، ریشه های باباآدم از نزدیکی روستاهای "Viļani" و "Būdiņas" جمع آوری شد. ریشه ها شسته، خشک شده و به صورت پودر برای استخراج آسیاب شدند. عصاره اتیل الکلی (AE) و عصاره لیوفیلیزه (LE) از ریشه های پودر شده تهیه شد و هر دو روش استخراج به طور مقایسه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. آنالیز عصاره ها شامل تعیین محتوای اینولین، TPC، سطح تانن و TP بود.
علاوه بر این، فعالیت های آنتی اکسیدانی با استفاده از روشDPPH (مخفف 2،2-دی فنیل-1-پیکریل هیدرازیل) ارزیابی شد، و خواص هیپوگلایسمی بر اساس فعالیت آلفا-آمیلاز ارزیابی شد. Trolox به عنوان یک محلول استاندارد برای ساخت منحنی استاندارد در تجزیه و تحلیل فعالیت آنتی اکسیدانی استفاده شد. نصف حداکثر غلظت مهاری (IC50) برای ترولوکس تعیین شد و با قاصدک و باباآدم مقایسه شد. به طور مشابه، در تجزیه و تحلیل فعالیت هیپوگلایسمی، آکاربوز به عنوان محلول استاندارد استفاده شد.
کروماتوگرافی مایع - طیف سنجی جرمی (LC-MS) برای تجزیه و تحلیل کیفی اجزای شیمیایی استفاده شد. تجزیه و تحلیل آماری شامل میانگین و خطاهای استاندارد، تجزیه و تحلیل واریانس و آزمون Mann–Whitney U بود.
نتایج و بحث
نتایج آزمایش‌های شیمیایی مبتنی بر تغییر رنگ خاص، وجود اینولین و عدم وجود نشاسته را در ریشه‌های باباآدم و قاصدک نشان داد. تفاوت های قابل توجهی درTPC بین روش های استخراج مبتنی بر الکل و لیوفیلیزه مشاهده شد، و باباآدم TPC بالاتر، به ویژه درعصاره لیوفیلیزه نشان می دهد. ریشه‌های قاصدک محتوای تانن ناچیزی داشتند، در حالی که ریشه‌های باباآدم سطوح پایین اما قابل تشخیصی را داشتند، عصاره ی لیوفیلیزه مقادیر کمی بالاتر را نشان داد. با این حال، تفاوت معنی داری از نظر TPC و تانن به دست آمده از نمونه های دو منطقه مختلف روستایی لتونی در مطالعه یافت نشد.
علاوه بر این، عصاره ی ریشه قاصدک مقادیر بیشتری ازTP را در مقایسه با عصاره ریشه باباآدم نشان داد. هیچ تفاوت آماری معنی داری در TP بین دو گیاه مشاهده نشد. در مقایسه،عصاره لیوفیلیزه فعالیت آنتی اکسیدانی به طور قابل توجه بالاتری را در مقایسه با عصاره اتیل الکلی نشان داد. عصاره لیوفیلیزه ی باباآدم بهتر ازTrolox عمل کرد، در حالی که عصاره اتیل الکلی قاصدک کمترین نتیجه را نشان داد.
هیچ یک از عصاره های گیاهی با IC50 آکاربوز مطابقت نداشت، عصاره لیوفیلیزه ی باباآدم مطلوب ترین نتایج را نشان داد و عصاره اتیل الکلی قاصدک کمترین نتایج مطلوب را نشان داد.عصاره لیوفیلیزه به طور مداوم مقادیر بالاتری را در مقایسه باعصاره اتیل الکلی در نمونه‌های گیاهی مشابه نشان داد.
ترکیبات شیمیایی متنوعی در عصاره ی ریشه، از جمله اسیدهای آمینه، اسیدهای فنولیک و آلکالوئیدها و غیره یافت شد. ترکیبات خاصی مانند اسید کلروژنیک، فنیل آلانین و والین در همه عصاره ها یافت شد، در حالی که سایر ترکیبات مانند کافئیک اسید و اولئانولیک اسید منحصر به باباآدم بودند و گلوکوزید اسید سالیسیلیک و پروتوکاتچوئیک اسید، منحصر به قاصدک بودند. باباآدم مجموعه وسیع تری از ترکیبات منحصر به فرد را نسبت به قاصدک نشان داد که نمایانگر مشخصات شیمیایی غنی تر آن است.
در آینده، کاوش ترکیبات اضافی موجود در ریشه ها و تکرار آزمایش ها با حلال های مختلف می تواند بینش های بیشتری را ارائه دهد. مطالعات حیوانی و انسانی برای تایید این یافته ها و کشف کاربردهای بالینی بالقوه این ترکیبات بسیار مهم است.
نتیجه گیری
در نتیجه، مطالعه حاضر نشان داد که ریشه باباآدم از نظر ترکیب شیمیایی و فعالیت درمانی بالقوه بهتر از قاصدک است. با این حال، تحقیقات بیشتری برای تایید اثربخشی این دو گیاه به صورت جداگانه و در ترکیب با سایر داروها برای مدیریت دیابت و سایر بیماری‌های مزمن مورد نیاز است.
منبع:
https://www.news-medical.net/news/20240407/Burdock-roots-outshine-dandelion-in-antidiabetic-potential-study.aspx